«ҚазАгро» холдингінің ішкі қарызы 700 млрд теңгеге жетті
Холдинг штат саны мен еншілес компанияларды қысқартуға көшті.
Өрнек ауылының тұрғыны Гаухарбек Шонтаев екінші топтың мүгедегі. Бірақ жарымжандылығына қарамастан шаруа қара еңбектен қашпайды. Осыдан 5 жыл бұрын "ҚазАгроҚаржы» компаниясы арқылы несиеге шөп жинайтын техника алыпты. Келісім-шарт бойынша 14 процентті екі жақ бөлісіп төлеуі тиіс еді. Бірақ, "қарыз ауыртпалығын жалғыз көрдім, әрі малымнан дерлік айрылдым", деп отыр.
Гаухарбек Шонтаев, шаруа:
- Мен 14% алсам, соның 7% олар төлейміз деген. Оны 1 ақ жылын төледі, әрі қарай төлеген жоқ. Өзім төлеп келдім. Ал енді қарыздан құтылу үшін кредитке алған малымды сатып, шығынға кеттім.
Иә, мұндай мысалдар көп. Өйткені бүгінде «ҚазАгро»-ның 70 мыңнан астам қарыз алушылары болса, оның 50 мыңнан көбі 4 млн-ға дейін несиеге мұқтаж шағын фермерлер екен. Оның үстіне, қарыз алушылардың 8% 90 күн көлемінде берешектерін өтемепті. Осылайша Ұлттық компанияның ішкі шығыны 904 млрд-қа жеткен. Яғни соңғы 3 жылда жиналған 400 млрд теңге қарыз болса, 504 млрд холдингке қайтпаған ақша.
Қасым-Жомарт Тоқаев, Қазақстан Республикасының Президенті:
- «ҚазАгроға» қатысты түбегейлі шешімдер қабылдау керек. Бұл – осы типтегі құрылымды басқара алмаған басшылықтың олқылығының көрсеткіші. 2018 жыл бойынша компанияның жиналған шығыны 120 млрд теңгені құрайды.Қаржыландырылған 672 жобаның 270-і немесе 40% тоқтап тұр. Пікір айтып, сұрақ қою бұл мүлде орынсыз. Сондықтан компания жұмысына өзгерістер қажет.
Осылай деген Президент шетелдік тәжірибелі мамандарды тарту туралы ой салған еді. Ербол Қарашөкеев: «Осы себепті тәуелсіз директорлар кеңесі құрамын өзгерттік», – деп отыр. Айтуынша, білікті кадрлар қарашаның соңынан ресми қызметтеріне кіріседі. Әрі жалақылары бұрынғы мамандардан қарағанда әлдеқайда аз екен. Қызмет демекші, холдинг шығынды азайту үшін 1100 маман мен 4 еншілес компанияны қысқартпақшы.
Ербол Қарашөкеев, «ҚазАгро» холдингі АҚ басқарма төрағасы:
- Жыл соңына дейін бізде 7 еншілес компания болды. Соның ішінен «ҚазАгромаркетинг» деген компанияны қысқарттық. Сосын «ҚазАгроөнім» деген компания болды. Оны да қысқартып жатырмыз. Жылдың аяғына дейін біз үш компанияны қысқартамыз деп жоспарлап отырмыз. Сонымен 4 компания қалады. Ендігі жылдың бірінші кварталында біз тағы да бір компанияны қысқартып, жарты жылдыққа ендігі жылдың 7 еншілес компаниядан үшеуін қалдырамыз.
«ҚазАгро» басшысы 3 жылда 400 млрд шығынға батуға себеп «Агробизнес – 2020» бағдарламасы деп отыр. Оның ойынша, ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілердің банктерге берешектерін өтеуге көмектескен. «Ал осы аралықта доллар құны аспандап, холдинг ақшалай ұтылып қалды», – дейді.
Ербол Қарашөкеев, «ҚазАгро» холдингі АҚ басқарма төрағасы:
- Ішкі 700 млрд теңгедей қарыз бар. Оны өзіміз әр квартал сайын төлеп, жұмыс істеп жатырмыз. Негізі ол ақшаны 10% алып отырмыз. Соның бәрін төлеудеміз.
Лаура Қуанышқызы, тілші:
- Холдинг басшылығының мәліметінше, «ҚазАгро» «Агробизнес» бағдарламасын қаржыландыру үшін шетелдік банктерден 1 млрд доллар және 700 млн еуро қаражат алған. Ал компания басшысы: «Бұл қарызды 2021 жылы толық жабамыз», – деп уәде беріп отыр. Бірақ жоспар жүзеге аса ма, жоқ па ол уақыттың еншісінде.
Авторлары: Лаура Қуанышқызы, Руслан Бақытбекұлы, Дәурен Жұрхабаев