Мәжіліс кибералаяқтықпен күресті күшейтетін заң жобасын әзірлеуге ниетті. Елімізде қылмыстың тап осы түрінен жыл сайын азаматтарымыз 10-15 млрд теңге қаражатынан айырылуда. Палата төрағасы Ерлан Қошанов бұл мәселенің өзекті екендігін ескеріп, оған шұғыл түрде кірісу қажет деген тапсырма берді. Депутаттар сондай-ақ күн тәртібіне сай Astana Hub пен Инновациялық технологиялар паркін біріктіру туралы заң жобасын талқылады.
Astana Hub пен Инновациялық технологиялар паркі біріктіріледі. Мәжіліс тиісті заңды мақұлдады. Мамандар осы бірігу арқылы IT саладағы үздік тәжірибелердің ауқымы кеңейеді деп топшылауда. Қазірдің өзінде 1,5 мыңнан астам IT-компания – «Астана Хаб» технопаркінің қатысушысы. Олар шығарған цифрлық өнімдер әлемнің 90 еліне экспортталуда.
Жаслан Мәдиев, ҚР Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрі:
- Берілген салық жеңілдіктерінің 1 теңгесіне Astana Hub резиденттері 6,5 теңге түсім, 2,1 теңге экспорт және 1,8 теңге тартылған инвестицияларды қамтамасыз етті. Яғни қолдау шарасы экономикаға еселенген әсермен қайтарылады.
Тағы бір оң әсері осы ІТ сала арқылы Қазақстан бойынша 28 мыңнан астам жұмыс орны құрылыпты. Министр аталмыш мамандардың жаңа буынын қалыптасыруға басымдық беретінін айтты. Осы тұста депутаттар оларды өңірлерде дайындау квотасын қайта қарау керек деген бастама көтерді.
Мұрат Әбенов, ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаты:
- Мысалы, мен қарап отырмын. 2 млн адам тұратын Түркістан облысында бір жылда 15 адам ғана оқиды. Неге? Қандай себеппен? Қарағандыда 11 есе артық, Астанада 40 есе артық. Мына жерде қарап отырмын Павлодар, Қостанайда 6 есе адам артық оқиды.
- Сіз айтқан мәселелерді біз қолға алуға дайынбыз.
ІТ саланың дамуымен қатар елімізде киберқылмыс өршіп барады. Депутаттардың сөзінше, былтыр елде тіркелген алаяқтықтың 99% интернет арқылы жасалған.
Ринат Зайытов, ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаты:
- Иә, интернет алаяқтық бар. Онымен күресу керек. Қазір бәріміз Цифлық және Ішкі істер министрлігін кінәләп отырмыз. Бұл жерде кінәлі нақты бар. Банктер. Соның қызметкерлері жеке ақпаратты таратқан. Сондықтан жалпы интернет алаяқтықты талқылаған кезде банк өкілі болуы керек.
Ерлан Қошанов, ҚР Парламенті Мәжілісінің төрағасы:
- Қазіргі кезде осы біздің елімізде кибералаяқтар қоңырау шалмаған немесе күмәнді хабарлама жібермеген адамдар жоқ шығар. Президентіміздің бұған қатысты тапсырмасы бар. Елімізде бұған қарсы күрес жүргізіліп жатыр. Бірақ әлі де киберқылмыс толастамай тұр. Сондықтан жауапкершілікті күшейту маңызды. Заңды күшейтпей халыққа қолайсыздық туғызып отырған алаяқтардың әрекетін тоқтату мүмкін емес.
Сандарға келер болсақ, былтырдың өзінде алаяқтар азаматтардың 12 млрд теңгесін қолды қылған. Бұл 2023 жылғы көрсеткіштен 3 есе көп. Мәжілісмендер заңды талқылау кезінде дроперлердің де жауапкершілігін қатаңдатуды ұсынды.
Ердәулет Ыбырайұлы, Тайыр Меркенов
